Bursa Türbeleri

Yıldırım Türbesi

Yıldırım Külliyesi içinde bulunan bu türbe, 1406 yılında Yıldırım Bayezit’in oğlu Süleyman Şah tarafından yaptırtılmıştır. Kare planlı olan türbenin üzeri bir büyük kubbe ile örtülmüştür. Önünde üç gözlü kubbeli, revaklı giriş kısmı vardır. Osmanlı mimarisinin ilk revaklı türbesidir.

Emir Sultan Türbesi

Emir Sultan Camii yanında bulunan Emir Sultan Türbesi’nin içinde Emir Sultan, oğlu Emir Ali, eşi Hunde Hatun ve iki kızının gömütleri bulunur. Sekizgen planlı olan bu türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür.

 

Yeşil Türbe

Yeşil Cami’nin karşısında bulunan türbe, 1421 yılında Çelebi Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Türbenin mimarı ise Hacı İvaz Paşa’dır. Sekiz köşeli planı ve alt kattaki mezar odası ile Selçuklu kümbetlerinin devamı görünümündedir. Sekizgen yapıyı, sekiz pencereli, yüksek bir kasnağa oturan kurşun kaplı kubbe örtmektedir. Renkli sır ve mozaik çini tekniklerinin uygulandığı çini süslemeleri ile eşsiz bir yapıdır. Dış cepheleri ile iç duvarlarının alt bölümleri firuze renkli çinilerle kaplanmıştır. Renkli ve geometrik motifli çinilerle bezenmiş olan mihrap, bir sanat başyapıtı olarak kabul edilmektedir.

 

Osman Gazi Türbesi

Tophane’de Orhan Gazi Türbesi’nin yanında yer almaktadır. Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucusu Osman Gazi, vasiyeti üzerine Bursa’nın alınışından sonra “Gümüşlü Kümbet” olarak tanınan ve eski bir Bizans şapeli üzerine inşa edilen bu türbeye gömülmüştür. Ancak 1801 yılındaki yangın ile 1854 yılındaki depremler sonucunda tümüyle yıkılan bu yapı, 1863 yılında Sultan Abdülaziz tarafından yeniden yaptırtılmıştır. Kesme küfeki taş ile duvarları örülen yapının üzeri kubbe ile örtülmüştür. Sekizgen planlı olan yapının tonozlu bir girişi vardır. Türbenin ortasında Osman Bey’in her tarafı sedef kakmalı, parmaklıkla çevrili sandukası bulunmaktadır. Sandukanın üzeri, sırma işlemeli bir kadife ile örtülüdür. Türbe içinde ayrıca, Osman Bey’in oğlu İbrahim, Orhan Gazi’nin eşi Aspurça Hatun ve bazı yakınlarının sandukaları da bulunmaktadır.

 

Orhan Gazi Türbesi

Türbe, 1854 depreminde tümüyle yıkıldığı için 1863 yılında, Sultan Abdülaziz tarafından tekrar yaptırtılmıştır. Dört kalın sütunun taşıdığı sivri kemerlerin üzerine oturtulmuş bir kubbe ve tonozla örtülü bulunan yapının içi sıvalıdır. Türbe, Bizans Kilisesi’nin bir kısmının üzerine inşa edildiği için zeminde yer yer mozaikler bulunmaktadır.

 

Hatuniye Türbesi

Muradiye Camii’nin bahçesinde II. Mehmet’in annesi Hüma Hatun için 1449 yılında yaptırılmıştır. Altı köşeli olan türbenin üzeri kubbe ile örtülüdür. Yapının içi iki sıra pencere ile aydınlanmaktadır. Kubbe içinde yapılan kalem işi madalyon ilgi çekicidir.

 

Şehzade Mahmut Türbesi

Muradiye Camii’nin bahçesinde bulunan türbe 1506 yılında Bülbül Hatun tarafından oğlu Şehzade Mahmut için yaptırtılmıştır. Sekizgen planlıdır. Üzeri kubbe ile örtülü olan türbenin kemerli bir girişi bulunmaktadır. Yapının içi, pencerelere kadar altın yaldızlı baskı tekniği ile yapılmış motifler bulunan lacivert ve turkuvaz renkli altıgen çinilerle kaplıdır. Duvarların üst bölümleri ise kalem işçiliğiyle süslenmiştir. Yapının kapı ve pencere kapakları devrinin ahşap işçiliğinin güzel örneklerindendir. Türbenin içinde II. Bayezit’in oğulları Şehzade Musa, Orhan ve Emir’in sandukaları vardır.

 

Kara Mustafa Paşa Türbesi

Hamzabey Camii’nin bahçesinde bulunan bu türbe kare planlıdır. Türbede Kara Mustafa Paşa’nın sandukası dışında dört sanduka daha vardır.

 

Hamzabey Türbesi

Hamzabey Camii’nin yanında olan türbe 15. yüzyılda yaptırılmıştır. Sekizgen bir plan üzerine oturtulan yapının duvarları taş ve tuğla ile örülmüştür. Türbede, 1461 yılında yaşamını yitiren Hamza Bey’in mezarı dışında, üzeri sıva ile örtülmüş 12 adet sanduka vardır.

 

Cem Sultan Türbesi

Cem Sultan’ın gömülü olduğu türbe altıgen planlıdır. Çinileri ve ahşap geçme kapıları devrinin en güzel örneklerindendir. Duvarlar pencere üzerine kadar altıgen firuze çinilerle kaplıdır. Çinilerin üstleri altın yaldızlı rumilerle süslüdür. Kubbede ve duvarlarda zengin kalem işçiliği görülür.

 

Şehzade Mustafa Türbesi

Kanuni Sultan Süleyman’ın oğlu Şehzade Mustafa’nın gömülü olduğu türbe sekiz köşeli olup, kurşunla kaplı bir kubbesi vardır. Türbe, Sultan II. Selim tarafından yaptırtılmıştır. İç duvarları pencere üzerine kadar 16. yüzyılın en güzel örnekleri olan kare çini levhalarla kaplanmıştır. Beyaz üzerine mavi, kırmızı, lacivert ve yeşil renkli çiçek desenleriyle süslü çiniler türbeye ayrı bir özellik kazandırmaktadır.

 

Mükrime Hatun Türbesi

Muradiye Camii’nin bahçesinde yer alan türbe 1515 yılında yapılmıştır. Bu türbede Mükrime Hatun, II. Bayezit’in oğlu Korkut ile Şehzade Âlemşah’ın kızı Fatma’nın mezarları bulunmaktadır. Kare planlı olan yapının duvarları taş ve tuğla ile örülmüştür. Üzeri kubbe ile örtülü olan yapının duvarlarına, çok renkli kalemle geometrik desenler çizilmiştir.

 

Kırgızlar Türbesi (Kırkkızlar Türbesi)

İznik’in güneyinde bulunan türbe, 14. yüzyılın ilk yarısında, Orhan Gazi döneminde yapılmıştır. Selçuklu etkisi görülen yapı, tonozlu giriş eyvanı ve arkasındaki kubbeli mekândan oluşmaktadır. Kimin yaptırdığı bilinmemektedir. Tuğla hatıllı duvarı ilginçtir.

Bursa Hamamları

Emir (Bey) Han

Ulu Cami’nin hemen altında bulunan Emir Hanı, Orhan Bey tarafından, 14. yüzyılın ikinci yarısında yaptırtılmıştır. İç avlu çevresine sıralanan iki katlı revak ve buraya açılan odalardan oluşan bu han Osmanlı hanlarının ilk örneğidir. Alt katta eşya depoları olarak penceresiz otuz altı mahzen bulunurken, üst katta otuz sekiz oda bulunur. Hanın ortasında bir şadırvan ile tarihi çınarlar bulunmaktadır.

Eski Yeni (Tahıl) Han

Cumhuriyet Caddesi üzerinde bulunan han, Kanuni’nin sadrazamlarından Semiz Alizade tarafından 16. yüzyılda yaptırtılmıştır. İki katlı olan hanın duvarları kesme taş ve tuğla ile örülmüştür. Alt ve üst katta bulunan odaların önünde revaklar mevcuttur.

Geyve Hanı

Demirkapı Çarşısı’nın yanında bulunan bu hanı, 15. yüzyılda, Ahi Bayezit’in oğlu Hacı İvaz Paşa yaptırarak, Çelebi Mehmet’e armağan etmiştir. Han, Yeşil Cami’ye gelir sağlamak için yapılmış olup, iki katlıdır. Yapıda, kare planlı avlunun çevresine sıralanan revaklar ile bunlara açılan odalar bulunur. Revakların üzeri tonozla, odaların üzeri ise beşik tonozla örtülüdür. Alt katta yirmi altı, üst katta ise otuz oda bulunmaktadır.

İpek Hanı

İvaz Paşa Camii yanında bulunan bu han, Çelebi Mehmet tarafından Yeşil Külliyesi’ne gelir getirmesi amacıyla yaptırılmıştır. Bursa’daki hanların en büyüğüdür. Hanın duvarları taş ve tuğla ile örülmüştür. Hanın zemin katında otuz dokuz, üst katında kırk iki oda bulunmaktadır. Klasik Osmanlı hanları tarzında yapılan bu hanın odalarının önünde bulunan revakların üzeri kubbe ve tonozla örtülmüştür. Yapılan onarımlar ile hanın sadece batı bölümü özgündür; diğer bölümleri restorasyon görmüştür.

Koza Hanı

Ulu Cami ile Orhan Camii arasında bulunan bu hanı II. Bayezit İstanbul’daki hayır yapılarına gelir getirmek amacıyla 1490 yılında yaptırmıştır. Bursa’nın en güzel ve günümüzde en yoğun olarak kullanılan hanıdır. Duvarları tuğla ve taşla örülmüş olan bu han, dikdörtgen bir avlunun çevresinde yer alan iki katlı bir yapıdır. Bu hanın doğusunda ahır ve depoların bulunduğu ikinci bir avlulu bölüm vardır. Yapıya, Kapalı Çarşı tarafından bir taç kapıyla girilmekte, alt katında kırk beş, üst katta ise elli oda bulunmakatdır. Binanın üzeri tonozla örtülüdür. Avlunun ortasında taştan yapılmış, altında şadırvan bulunan, sekiz ayak üzerine oturtulmuş bir köşk mescit bulunur.

Pirinç Hanı

1508 yılında Sultan II. Bayezit, İstanbul’daki vakıflarına gelir sağlamak amacıyla yaptırtmıştır. Büyük bir avlunun çevresinde, iki katlı olarak sıralanmış revaklar ve onların arkasında odalardan oluşur. Üst katta otuz sekiz, alt katta ise kırk oda bulunur. Hanın önünde bulunan iki sıra dükkanlar, 1519 yılında yanmış ve sonradan onarılmıştır.

Tuz Pazarı Hanı

Tuz Pazarı Camii yanında bulunan bu han, camiye gelir getirmek amacıyla Timurtaş Paşa’nın oğlu Ömür Bey tarafından 15. yüzyılda yaptırtılmıştır. Duvarları kesme taş ve tuğla ile örülmüştür. Osmanlı hanları gibi dikdörtgen bir avlu etrafına iki katlı olarak sıralanan odalardan oluşur. Üst katta 18, alt katta 17 odası vardır.

Hoca Tursun Hanı

Gürsu ilçesi, Aksu köyünde bulunan bu han, 1498 yılında Muhammedoğlu Hoca Tursun tarafından yaptırılmıştır. Yapının bu gün sadece kuzey kapısının bir bölümü ayaktadır.

Issız Hanı

Karacabey ilçesi, Seyran köyü yakınında bulunan han, 1394-1395 yıllarında, Yıldırım Bayezit zamanında büyük emir Celaleddin Eyne Bey tarafından yaptırtılmıştır. Derinliğine uzanan üç nefli, tonozlarla örtülü, avlusuz bir yapıdır.

Bursa Camileri

Bursa Ulu Cami

Kent merkezinde, Atatürk Caddesi üzerindedir. Osmanlı sultanlarından Yıldırım Bayezıd tarafından yaptırılmış olup, 1400 yılında tamamlanmıştır. Mimarının Ali Neccar olduğu sanılmaktadır. Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne aittir. Caminin inşasına ait bir menkıbe vardır. Rivayete göre; Yıldırım Bayezıd, Niğbolu muharebesinde muzaffer olunca yirmi cami yaptırmaya karar verir. Bursa’ya geldiğinde bu fikrini damadı olan Emir Sultan’a söylemiş, O’da yirmi cami yerine yirmi kubbeli bir cami yapılmasını tavsiye etmiştir. Caminin yeri de Emir Sultan’a, rüyasında manevi bir işaretle gösterilmiş, ertesi gün bu işaret edilen yerde çimen bittiği görülerek caminin yeri tespit edilmiştir. Karar Padişaha bildirilmiş, Padişah da bunu uygun görerek caminin inşasını başlatmıştır. Cami, Niğbolu zaferinde kazanılan ganimet mallarıyla yaptırılmıştır.

Emir Sultan Camii

Cami, aynı adla anılan mahallededir. 15. yüzyılın başında, Yıldırım Bayezid’in kızı ve Emir Sultan’ın eşi Fatma Hundi Hatun tarafından yaptırılmıştır. Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne aittir. Kare planlı ibadet alanının üzerini büyük bir kubbe örtmektedir. Giriş bölümünde şadırvanlı, geniş ve güzel bir avlusu vardır. Bursa camileri içinde en geniş ve en güzel avlusu olan camidir. Avlu, 16 kaş kemerli ahşap kagir revakla çevrilidir. Kuzeydoğu ve güneybatı köşelerinde, taştan yapılmış iki minaresi vardır. Cami ve son ibadet yerinin tabanları tuğla, avlu ise taş döşelidir. Yapının beden duvarları taş ve tuğladan yapılmıştır. 1795 yılında tamamen yıkılmış ve 1804 yılında III. Selim tarafından tekrar yaptırılmıştır. 1855 depreminde zarar gören cami tekrar onarılmış, bu onarımlar nedeniyle özgünlüğünü büyük ölçüde yitirmiştir. Caminin avlusunda bulunan türbede; Emir Sultan, oğlu Emir Ali, eşi Hundi Hatun ve iki kızı yatmaktadır. Türbenin iki tarafında odalar yer alır.

Yeşil Cami

Yeşil Semti’nde bulunan cami, 1419 yılında Yıldırım Bayezıt’ın oğlu Çelebi Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne aittir. Cami Yeşil Külliyesi içinde yer alır. Kanatlı camiler (Ters T) grubunun en seçkin örneklerindendir. Planı bakımından kendisinden önceki Yıldırım Camii’ni andırır. Son cemaat yeri bulunmamakla birlikte, kuzey cephedeki kemer üzengileri, beş bölmeli bir son cemaat yerinin planlandığı, ancak her nedenle gerçekleştirilemediğini göstermektedir. İsmini, bir zamanlar minarelerinde bulunan yeşil ağırlıklı çini süslemelerinden aldığı muhtemeldir. 1640 yılında Bursa’ya gelen Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde, caminin minaresi gibi kubbelerinin de yeşil çinilerle kaplı olduğunu yazmaktadır.

Orhan Bey Camii

1339 yılında Osmanlı Sultanı Orhan Bey tarafından yaptırtılmıştır. Caminin çeşitli cephelerinde, belli bir düzene uyulmaksızın tuğla ve kesme taş kullanılmıştır. Beş bölümlü ve sivri kemerli son cemaat yeri ortada üç küçük kubbe, yanlarda tonozla örtülüdür. Yapıda yer alan motifler son derece sadedir. Cami, 1576 yılında genişletilmiştir.

Muradiye (II. Murat) Camii

 

Muradiye semtinde bulunan cami, Sultan II. Murat tarafından 1424-1426 yılları arasında yaptırtılmıştır. Beş bölümlü son cemaat yerinin kemer araları çeşitli geometrik tuğla ve çinilerle bezenmiştir. Caminin girişi kemerli olup, tavanı geometrik motifle süslü çini ile kaplanmıştır. Kapı kanatları ahşap işçiliğin en güzel örneklerinden biridir. Yapıda çeşitli geometrik tuğla süslemeler de yer alır. Rokoko tarzındaki mihrap, 18. yüzyılda yapılmıştır. Bu cami Bursa’da Osmanlı padişahları adına yapılan son camidir.

Yıldırım Camii

Bursa kentinde bulunan Yıldırım Bayezit tarafından 1390’lı yıllarda yaptırtılmıştır. Anıtsal bir görünümü vardır. Ters “T” planlı camilerin en özgünü olan cami, Bursa tipi kemerlerin ilk kullanıldığı yapıdır. Caminin duvarları düzgün kesme taş ile örülmüştür. Özenli bir taş işçiliğine sahiptir. 19. yüzyılda depremde iki minaresi de yıkılmış, bugün bina dışında olan minare sonradan yapılmıştır.

Hamzabey Camii

Muradiye Camii’nin batısında yer alan cami, Hamza Bey tarafından yaptırtılmıştır. Osmanlı Devleti ilk devir cami stillerinden ve ters “T” planlı bir camidir. Asıl ibadet mekânı üzerinde iki büyük kubbe, bunların yanında da iki küçük kubbe bulunmaktadır.

İznik Yeşil Cami

İznik’in doğusunda, Lefke Kapısı’nın yakınındadır. Mimarı Hacı Musa’dır. 1376 yılında Çandarlı Hayrettin Paşa tarafından yapımı başlatılan cami, onun ölümünden sonra 1398’de oğlu Ali Paşa tarafından bitirilmiştir. Adını yeşil, mavi, sarı ve mor renkli çinilerle bezenmiş minaresinden almıştır. Dikdörtgen planlı iç kısmın üzeri kubbe ve tonozlarla örtülmüştür. Mermer mihrabı, Osmanlı dönemine ait en eski örnektir. Ayrıca, mermer işlemeli taç kapısı ilginçtir.

Hacı Özbek Camii (Çarşı Mescidi)

İznik’de çarşı içindedir. Tarihi bilinen en eski yazıtlı Osmanlı camisidir. 1333’te yapılmıştır. Önündeki son cemaat yeriyle, tek kubbeli Osmanlı camilerinin öncüsüdür. Duvarlar bir sıra kesme taş, üç-dört sıra tuğladandır. Üç kemerli olduğu bilinen son cemaat yeri, 1959’da yıkılmıştır.

Mahmut Çelebi Camii

İznik’te, Ayasofya Müzesi yakınında bulunan cami, 1442 yılında Sadrazam Çandarlı İbrahim Paşa’nın oğlu Mahmut Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Kesme taştan inşa edilmiş olan camiyi yüksek bir kubbe örtmektedir. Tek şerefeli minaresi, mavi ve yeşil renkte sırlı tuğla şeritleri ile süslenmiştir.

Bursa Müzeleri

Bursa’da Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı hizmet veren 7 Devlet müzesinin yanı sıra Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın denetiminde şahıs yada kurumlara bağlı olarak hizmet veren 11 adet özel müze bulunmaktadır.

Bunlardan Bursa Kent Müzesi, Hünkar Köşkü Müzesi, Merinos Tekstil Sanayi Müzesi ve Karagöz Müzesi Bursa Büyükşehir Belediyesine, Ormancılık Müzesi Orman Bakanlığına, Uluumay Osmanlı Halk Kıyafetleri ve Takıları Müzesi koleksiyoner Esat Uluumay’a, Anadolu Arabaları Müzesi Tofaş’a, Hüsnü Züber Evi Müzesi koleksiyoner Hüsnü Züber’e, Basın Müzesi Bursa Gazeteciler Cemiyetine, Gemlik Celal Bayar Müzesi Celal Bayar Vakfına, İnegöl Kent Müzesi İnegöl Belediyesine bağlı olarak hizmet vermektedir.

Bursa Arkeoloji Müzesi

Müze kurulması amacıyla eserler ilk kez 1904’den 1972’ye kadar Bursa Erkek Lisesi’nde toplanmıştır. 1972 yılında Kültürpark içerisinde yeni yapılan binaya taşınmıştır.
Bithynia ve Mysia bölgelerinde bulunan eserlerin sergilendiği müzede, M.Ö. 3000 yılından Bizans dönemi sonlarına ait eserler yer almaktadır. Müzede 25 bin eser yer almaktadır, 2 bin kadarı sergilenmektedir.

Türk-İslam Eserleri Müzesi (Yeşil Medrese)

İlk Osmanlı medreselerinden olan Yeşil Medrese, Sultaniye Medresesi adıyla da tanınmaktadır. Birçok ünlü bilgin yetiştiren medrese Yeşil Külliyesi ile birlikte Mimar Hacı İvaz Paşa tarafından 1414-1424 yılları arasında yapılmıştır. Günümüzde Türk İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılan medresede 12. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar maden, keramik (seramik), ahşap, işleme, silah, el yazması kitaplar, İslami sikke, kitabeler ve mezar taşları ile etnografik malzeme teşhir edilmektedir.

Atatürk Köşkü  Müzesi

Uhyi Bey adlı şahıs tarafından yaptırılan bu tarihi köşkün 19. yüzyıl sonlarında yapıldığı sanılmaktadır. Çatı katıyla birlikte üç katlı kâgir bir köşktür. XIX. yüzyıl Fransız mimarlık sanatının etkisiyle yapılmıştır. Bir süre Albay Mehmet Bey tarafından kullanılmıştır. Bursa’yı ikinci ziyareti sırasında, Belediye Başkanı Hasan Sami Beyin girişimleriyle 12.000 liraya satın alınarak Atatürk’e armağan edilmiştir.

Osmanlı Evi Müzesi

Muradiye semtinde II. Murat Külliyesi’nin karşısında bulunan ahşap evin yerinde, evvelce Sultan II. Murat’ın bir köşkü olduğu sanılmaktadır. Dolayısıyla bu ev aynı zamanda İstanbul’u fetheden Fatih Sultan Mehmet’in doğduğu ev olarak bilinmektedir. Bursa’da halen ayakta kalan en eski evlerden bir tanesi ve en güzel olanıdır. Osmangazi İlçesi Muradiye Mahallesi bulunan ahşap ev plan ve süslemeler bakımından 17. yüzyıl özelliklerini taşımaktadır. Tüm odalar 17. yüzyıl süslemelerinin güzel ve karakteristik özelliklerini göstermektedirler.

Yenişehir Şemaki Evi Müzesi

Bursa’ya 55 kilometre uzaklıktaki Yenişehir ilçe merkezinde müzeye dönüştürülen Şemaki Evi, XVIII. yüzyılda yapılmış olup, Osmanlı mimari sanatının özgün örneklerindendir. Batı Türkistan’ın Şemaki kasabasından göç ederek Yenişehir’e yerleşen Türkistanlı Şemakizâde ailesi tarafından yaptırılmış olup, evi süsleyen kalem işçiliği ise XIX. yüzyıla aittir. Zamanla yıpranan bu tarihi, geleneksel bina 1991’de Şemaki ailesinin kullandığı biçimde tefriş edilerek müzeye dönüştürülmüştür.

Mudanya Mütareke Evi Müzesi

11 Ekim 1922 tarihinde TBMM Hükümeti ile İhtilaf Devletleri arasında Türk-Yunan savaşına son veren ateşkes anlaşmasının imzalandığı ve işgalci güçlere karşı siyasi alanda zafer kazandığı yerdir. Bursa’ya 30 dakika uzaklıkta Mudanya sahil yolu üzerinde yer alan 19. yüzyıl başlarına ait Art Nouveo üsluplu yalı, 1937 yılından beri müze olarak kullanılmaktadır. Müzede Kurtuluş Savaşı ve mütarekeye ait çeşitli doküman, belge ve malzemeler ile döneme ait eşyalar sergilenmektedir.

İznik Müzesi

Sultan I. Murat’ın annesi Nilüfer Hatun’un anısına 1388 yılında imarethane olarak inşa edilmiştir. Cumhuriyet döneminde değişik gereksinmeler için depo olarak kullanılan bina, onarım görmüş ve 1960 yılında müze olarak ziyarete açılmıştır. 14. yüzyıl Osmanlı mimarisinin güzel örneklerinden biridir. Osmanlı mimarisinde “T” planı ilk kez bu yapıda görülmektedir. Kubbe ve tonoz kemerlerin örttüğü revakla başlayan yapının giriş kapısında kitabe mevcuttur. Kubbe ile örtülü ana bölümden yan mekânlara geçilir. Bizans’a özgü zengin ve renkli taş ve tuğla işçiliği ile yapılmıştır. Müzede İznik çevresinden toplanan prehistorik dönemden Osmanlı dönemine kadar olan çeşitli eserler yer almaktadır.

İznik Ayasofya

Ayasofya, İznik İlçesi’nde Kılıçaslan ve Atatürk caddelerinin kesiştiği yerdedir. Dünya tarihi açısından önemli bir yapı olan Ayasofya mabedi; ilk olarak M.S. 7. yüzyılda Romalılar tarafından inşa edilen Gimnasium üzerine Bizans döneminde bazilika olarak inşa edilmiştir. 11. yüzyıldaki depremden sonra yenilenmiştir. Üç sahanlıdır. Orhan Gazi tarafından İznik’in fethiyle 1331 yılında camiye dönüştürülen yapı, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Mimar Sinan tarafından yenilenmiştir.

Bursa Kent Müzesi

Bursa Kent Müzesi, 2004 yılından bu yana kentin eski adliye binasında hizmet veren, Bursa’nın 7000 yıllık zaman diliminde geçirdiği değişim ve dönüşümlerin sergilendiği müzedir. Üç kattan oluşan müze çağdaş ve yaşayan kent müzelerine uygun olarak düzenlenmiştir. Giriş katında bulunan galerilerde Bursa’nın 7000 yıl önce Neolitik dönemdeki ilk ayak izlerinden başlayıp, Roma, Bizans, Osmanlı dönemleriyle günümüze kadar gelen bir zaman koridorunda Bursa’nın tarihine tanıklık edebilirsiniz.

Hünkar Köşkü

Bursa’da Uludağ’ın eteklerindeki Temenyeri’nde Sultan Abdülmecit devrinde av köşkü olarak yapılan, Bursa ziyaretleri sırasında Atatürk’ün de konakladığı köşk 2003 yılında ziyarete açılmış bir müzedir. Atatürk’ü ağırlanmış olduğu için Atatürk Köşkü ve Cumhuriyet Köşkü adları ile de anılmaktadır.1859’da inşa edilmiştir. İki katlı köşk,19 günde tamamlanmıştır. Mimarisi Fransız ampir üslubunda yapılmış olan köşkün içindeki süslemeler 19. yüzyıl özelliklerini taşımaktadır. Tavan kalem işi süslemeleri, Bursa seyir panoramasına hakim bahçesi, dönemi yansıtan orijinal eşyaları ve Atatürk odası ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.

Karagöz Müzesi

2007 yılında 10.ncu yılı münasebetiyle Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından müzeye dönüştürülen Karagöz Sanat Evi; Karagöz sanatını yarınlara tüm pırıltısı ile ulaştırabilmek için yeni bir misyon üstlenmiş ve modern müze anlayışı ile yeniden düzenlenerek sanatseverlerin hizmetine ve ziyaretine hazır hale getirilmiştir. Müzede; gölge oyununun tarihçesi panolar ile anlatılmakta, çeşitli koleksiyonlardan derlenen orijinal Karagöz tasvirleri teşhir ediliyor. Karagöz Müzesi, Bursa’da düzenli olarak Karagöz gösterisi yapılan tek mekandır. Ayrıca müze içerisindeki sanat atölyesinde Karagöz gölge oyunu tasvirleri yapım kursu ve gölge oyunu oynatımı konusunda ücretsiz kurslar verilerek yeni gölge oyunu ustaları yetiştirilmektedir.

Ormancılık Müzesi

Türkiye’nin ilk ve tek Ormancılık müzesidir. Çekirge caddesi üzerinde Saatçi Köşkü olarak bilinen yapıda 1989’da açılan müzede; hayvan ve bitki fosilleri, haberleşme ve orman mühendisliği aygıtları, harita ve fotoğraflar, ormancılık tarihi ile ilgili belgeler başta olmak üzere yaklaşık üç bin kadar eser sergilenmektedir. İki katlı müzede; insan siluetini andıran bir ceviz ağacı kesiti, 250 milyonluk fosiller ile 8 milyon yıllık tortul tabaka üzerindeki çınar yaprağı mutlaka görülmesi gereken ilginç eserler bulunuyor. Müzede, ormanda yaşayan hayvanlar da unutulmamış, mumyalanmış hayvan örnekleri de sergilenmektedir.

Merinos Tekstil ve Sanayi Müzesi

Sanayi mirasının korunması bağlamında Türkiye’deki en güzel örneklerden birtanesidir.1935 yılında bizzat Atatürk’ün girişimleri ile kurulmuş olan Sümerbank Merinos Yünlü Dokuma Fabrikası 1938’de Atatürk’ün katıldığı açılış töreniyle hizmete açılmıştır. Cumhuriyet Türkiye’sinin sanayi devrimi sembollerinden olan biri olan fabrika 1960’lı yıllarda Bursa ekonomisine en fazla katkıda bulunan işletmelerden biri olmuştur. Çeşitli nedenlerle 2004 yılında üretimi durdurulan fabrikanın kurulu olduğu alan Bursa Büyükşehir Belediye’sine devredilmiştir.

Bursa Merinos Enerji Müzesi

Bursa Büyükşehir Belediyesinin Avrupa standartlarında müzecilik vizyonuyla projeleri hazırlanmış pek çok müze çalışmalarından birisi de Enerji Müzesi’dir. Merinos Tekstil Fabrikası’na elektrik üretimi sağlayan binada kurgulana müze, tekstil fabrikası kapandıktan sonra yıllarca atıl durumda kalmış olan elektrik santrali ve içindeki makinalar ile tekrar hayat bulmuştur. Müzede elektirk enerjisinn tarihi ve medeniyetin gelişimi ve değişiminin yansıtılması hedeflenmektedir.

Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi

Bursa Tofaş Anadolu Arabaları Müzesi, Bursa’da tekerleğin at arabasından otomobile gelişimini sergileyen bir müzedir. Türkiye’nin ilk ve tek Anadolu Arabaları Müzesidir. Yıldırım İlçesi Umurbey Mahallesinde toplam 17.000 metrekarelik alanı kapsayan eski bir ipek fabrikası restore edilerek Haziran 2002 de ziyarete açılmıştır. Bursa’da bir mezarda bulunan daha önce Bursa Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmekte olan 2600 yıllık bir savaş arabası müzede sergilenen en önemli eserlerden birisidir.1430 tarihinde yapılan ve 2008 yılı Şubat ayında Koç Vakfının finansal desteği ile restore edilerek Tofaş Bursa Arabaları Müzesi bünyesinde katılan Umurbey Hamamı, Tofaş Sanat Galerisi olarak kültür yaşamına kazandırılmıştır.

Uluumay Osmanlı Halk Kıyafetleri ve Takıları Müzesi

Muradiye Külliyesinin hemen karşısında, Şair Ahmet Paşa Medresesi içerisinde yer alan müze Eylül 2004’de açılmıştır. Müzede, Anadolu Folklor Vakfı kurucu üyelerinden Esat Uluumayın 50 yılda topladığı 18 değişik koleksiyonu sergilenmektedir.15. yüzyıla kadar uzanan Osmanlı Anadolu ve Rumelisinden 70 kıyafet ve 500 parça takının bulunduğu müzede ayrıca Türk Kahvesi, Hamamı, Atçılığı ile ilgili malzemeler, silah, bıçak, kılınç, boncuk türü eserler ile ziyaretçilerin ilgisini çekiyor.

Hüsnü Züber Evi Müzesi

Muradiye Semtinde devlet misafirhanesi ve daha sonraları Rus Konsolosluğu olarak hizmet veren 19. yüzyıl Osmanlı evidir.19. ve 20. yüzyılın eşyaları ile döşenmiş olan ev bu yılların özelliklerini yansıtan eşyalar Osmanlı-Türk kültür ve medeniyetinin zenginliğini gözler önüne sermektedir. Ayrıca sanatçı Hüsnü Züber’in dağlama (pyrogravure) adı verilen teknikte çeşitli eşyalarda tahta üzerine yakma tekniği ile yaptığı desen kompozisyonlarıyla oluşturduğu koleksiyonu da sergilenmektedir. Hüsnü Züber Evi 1993 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne bağışlanmıştır ve halen özel müze statüsüne kavuşması ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.

Basın Müzesi

Bursa basını ve matbaacılığın gelişiminin tarihsel bir süreç içinde, objelerle birlikte sunulduğu Basın Müzesi gazetelerin ve öteki medya organlarının kullandığı çeşitli araçları, ilk hallerinden en gelişmiş modellerine değin canlandırmalarla sergilenmektedir. Bursa’da yazılı basının köklü geçmişi ve günümüze gelinceye kadar geçirdiği aşamaların tarihsel süreç içerisinde gözler önüne serildiği müze, Bursa Gazeteciler Cemiyeti tarafından Bursa’ya kazandırılmıştır.

İnegöl Kent Müzesi

2009 tarihinde ziyaret açılan İnegöl Kent Müzesinde, İnegöl’ün tarihi sosyal hayatı ve kültürü aktarılmaktadır. Müzenin 1. ve 2. katında İnegöl civarında şimdiye kadar tespit edişmiş ilk yerleşim alanı olan Cumatepe Höyüğü’nden M.Ö. 3000’den günümüze kadar İnegöl’ün 5000 yıllık tarihi anlatılmaktadır. Müzenin üçüncü katında ise, sağlık, turizm, spor, ipekböcekçiliği, tütüncülük, mutfak kültürü, köy odası, çeyiz odası ve berber bölümleri gibi sosyal yaşam tarihi bulunmaktadır. Müzenin ön binasındaki üçüncü katında ise, İnegöl’ün sosyal, siyasal ve ekonomik tarihinden arşivlenerek araştırmacıların hizmetine sunulduğu kent belleği ile idare bölüm hizmet vermektedir. Ayrıca müzede kişisel sergiler için sergi salonu ve 100 kişi kapasiteli çok amaçlı salon bulunmaktadır.

Celal Bayar Müzesi

Gemlik Umurbey’de doğan Türkiye Cumhuriyeti’nin üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar’ın adını taşıyan müzede Celal Bayar’a ait eşyalar sergilenmektedir. Müze’nin 20.000 üzerinde kitap, yazma, gazete, süreli yayınlar ve fotoğraf koleksiyonundan oluşan bir de kütüphanesi bulunmaktadır. Bu kütüphane 20. yüzyıl Türkiyesinin siyasi tarihine ışık tutacak niteliktedir. Celal Bayar Müzesi’nin yanında Türkiye Cumhuriyeti hükümeti tarafından yapılan bir de anıt mezar bulunmaktadır.

Bursa Kültürel Detaylar

Bursa’ya Ait Bazı Deyimler

Günlük konuşma dilinde yaygın olarak kullanılan binlerce kalıplaşmış söz deyimler kullanılmaktadır.

• Açtırma Kutuyu Söyletme Kötüyü
• Adamdan Saymak
• Adet Yerini bulsun diye
• Ağır başlı güler yüzlü
• Ağzına kilit vurmak
• Ağzı söyler kulakları duymaz
• Ağzı sütten yanmış
• Aklına mukayyet olmak
• Akşam ola hayrola
• Allah demiş çalış kulum vereyim
• Arayan bulur inleyen ölür
• Arif olan anlasın
• Atını sağlam kazığa bağlamak
• Ayağının altına almak
• Aynasına yazı yazmak
• Az aşım ağrısız başım
• Babam mezara anam pazara

Bursa’ya Ait Bazı Atasözleri

• Abacı Keçeci sen neci
• Acemi katır kapı önünde yük indirir
• Aç elini kara sokar
• Açın yanında sarpın kucaklanmaz
• Ağaca çıkan keçinin dama çıkan oğlağı olur
• Ağaç dikenin sapı ekenin
• Ağanın gözü yiğidin özü
• Ağır kazan geç kaynar
• Ağız yediğini eğin giydiğini bilir
• Gezen kurt aç kalmaz
• Alçak yerin tepeciği dağ görünür
• Allah kardeşi kardeş yaratmış kesesini ayrı yapmış
• Allah uçmayan kuşa alçacık dal verir
• Anadan olur daya hamurdan olur maya
• Ar dünyası değil kar dünyası
• Adam adamdır olmasa pulu eşek eşektir olmasa çulu
• Adam sandık eşeği dört bıraktık döşeği
• Al basma mor basma her söze kulak asma
• Alçak yerde yatma el alır yüksek yerde yatma yel alır
• Almadığın hayvanı kuyruğundan tutma
• Aptal hayret eder akıllı sorar
• Arı söğüdü akıllı öğüdü sever
• Arı kızdıranı sokar

Bursa’ya Ait Bazı Bilmeceler

Bilmeceler ,genellikle ölçülü ve kafiyeli seslerden oluşan zeka geliştirici ,eğlenmek ve düşündürmem amacıyla en az iki kişi veya iki gurup arasında oynanan Halk Edebiyatı ürünleridir.

• Karşıda bir ay doğmuş
• Ayı görenler olmuş
• Anası kundakta iken
• Kızının kızı olmuş
• (GÜL)

*************************************

• Ha gitti kuşum
• Burnu gümüşüm
• Avı dağlarda
• Gözü yuvada
• (ARI)

*************************************

• Attım rafa
• Bir kuru kafa
• Yemesi tatlı
• Maymun suratlı
• (FINDIK)

*************************************

• Allah yapar yapısını
• Kul açar kapısını
• (KARPUZ)

*************************************

• Bir küçücük arpacık
• Başında var tablacık
• (ÇİVİ)

*************************************

• İçi taş dışı taş
• İçinde dön dolaş
• (MİNARE )

Bursa Bayramlar, Törenler, Seyirlik Oyunlar

Bursada geleneksel olarak her yıl düzenlenen spor ve kültürel amaçlı etkinlikler dışında köylerde belli dönemlerde oynanan (bayram , hıdrellez vb.)geleneksel köy seyirlik oyunları ve Hacivat ve Karagöz gösterileri yapılmaktadır.
-Tarihi Çalı Yağlı Pehlivan güreşleri Geleneksel olarak 43 yıldır Mayıs ayının 3. haftası düzenlenmektedir.
-Kayapa Belediyesi tarafından her yıl Rahvan at yarışları düzenlenmektedir.

• Hacivat ve Karagöz
• Deve Oyunu
• Kılıç Kalkan
• Uludağ Türkmen Oyunu
• Rumeli Oyunları

Bursa Türküleri

Bursa da oyun ile söylenen köy güvendeleri dışında çeşitli olaylar karşısında yakılan ve kişilerin yaşadıkları ile ilgili türküler söylenmektedir.

• Sarı Mustafa Türküsü
• Zeytinyağlı Yiyemem
• Meşeli Dağlar Meşeli
• Oturmuşlar Herekenin Ağaları
• Menekşesi Tutam Tutam

Bursa Giyim Kuşam Gelenekleri

Günümüzde Bursa’da çağdaş çizgiler egemendir. Bursa’nın merkezinden köylerine doğru gidildikçe yöresel kıyafetlere rastlanır. Bölgenin yöresel özellik gösteren giysilerine dağ bölgesi adı verilen ilçeler olan Keles , Orhaneli,Büyük Orhan , Harmancık,’ın köylerinde rastlanabilmektedir. İl de giyim – kuşam Türkiye’nin tüm yörelerinde olduğu gibi , gelir gruplarına, toplumsal çevre özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Giyim ve Kuşamın çeşitlenmesinde , biçimlenmesinde moda ve çalışma koşulları etkili olmaktadır. Eski Bursa’da özellikle kadın giysileri , kumaşları ve işlemeleriyle dikkat çekerdi. Bursa tezgahlarında dokunan ipekler, bürümcükler, kadifeler bu giysilere özellik katardı.

Erkek Giyimi

Renkli kumaşlardan yapılan giysiler , işlemelerle süslü . Pantolon yerine potur, şalvar, çakşır, üstüne cepken gömlek giyilirdi. Bele üst üste kuşak sarılır, kuşakların arasına cep yerini tutan silahlıklar takılırdı. Başa genellikle fes giyilirdi. Üstüne Ağabani sarık sarılan keçe külah da yaygın baş giysilerindendir. Ayağa çarık, mest, yumuşak meşinden yapılmış, yanları dikişli flar yemeni giyilmektedir.

Kadın Giyimi

Bursa’nın içinde iki tür kadın giyimi vardır. Bunlar üç etekli ve şalvar içlikli giyimdir.

Üçetekli Giyim

Bu tür giyim özelliğini üç etek ve altına giyilen şalvardan alır. Ton don denilen
şalvar bir tür pantolon biçimindedir. Ağı yukarıda uçkur bağı düşüktür. Bu tür özellikleri ile rahat etmeyi sağlar. Şu parçalardan oluşur.
Top Don
Pamuk- İpek karışımından dokunmuştur. Parçaların yanı nakışlıdır. Bunlara parçalık denir. Türlü şenliklerde işli parçalıklar üç eteğin yan yırtmaçlarından görülür.
Uçkur (Yağlık )
İnce İpek bürümcüktendir. Uçları mor ve sümbül başakları işlidir.
Gömlek (Uzun Köynek)
Beyaz İpek bürümcükten yapılmıştır. Dize kadar iner. Önü Pembe gül dallarıyla işlidir. Yaka ve kol ağızları, renkli ipek ipliği ile işlenmiştir.
Cepken
Açık yeşil Bursa kadifesindendir. İçi astarlıdır. Üstü sarı bükme simle süslenmiştir.
Şal Kuşak
İnce yünden dokunmuştur. Renkli çizgilidir. Arasına iğne ile çiçek desenleri işlenmiştir. Kare biçimindedir. Üçgen sarılarak bele sıkıca bağlanır.
Gümüş Kemer
Şal kuşağın üzerine takılır. Altın- Gümüş karışımıdır. Önde çiçek biçiminde bir tokası vardır.
Çorap
ince ak yünden beş şişle örülmüştür. Pembe gül deseniyle bezelidir.
Çedik
Sarı deriden yapılmıştır. Taban astarına karanfil motifleri sırma ile işlenmiştir.
Hotoz Başlık
Bursa ’lı kadınlar (50 yıl önce) hotoz başlık giyerlerdir. Geçmişte başa giyilen hotoz mevsim çiçeklerine göre hazırlanırdı. Gül zamanı gül oyalı, gül renkli hotozlar, leylak zamanı leylak oyalı, leylak rengi hotozlar giyilirdi.

Şalvar İçlikli Giyim

Bursa’nın bu tür geleneksel giyimi , şalvar ve içlik olmak üzere iki parçadan oluşur. Öbür parçalar tamamlayıcıdır. İçlik üzerine cepken ya da pamuklu uzun hırka giyilebilir. Şalvar ve içliğin kumaşları düz ya da kareli , çizgili çitari, alaca. Kadife. Atlas, yünlü, pamuklu olabilir. Şu parçalardan oluşmaktadır.
İçlik
Bele kadar iner. İç astarlıdır. İçliğin iki ön parçası üs üste gelir, göğsün sol yanında ve yaka da düğümlenir. Kollar manşetli ve düğümlüdür.
Şalvar
Dikdörtgen kesimlidir. Ağı düzgündür ve yere kadar iner. İki yanında ayak geçecek kadar açıklık vardır. Bu tip şalvarlar genellikle altı metre kadar kumaştan yapılır. Bolluk belde bir uçkurla toplanır.
Cepken
Şalvarla içliğin üstüne giyilir. Onlara eş kumaştan yapılır. Kapitonelidir. İçi yeşil astarlıdır. Yeşil, pembe, sarı, ipek kordonla yapılmış ipek desenli harç cepkenin çevresini süsler.
Ferace
Gerek üçetek gerekse şalvar içlikli giyimle sokağa çıkıldığında üste uzun bir ferace giyilir, başa ak yaşmak örtülüdür. Bursa feracelerinin özel kesimi vardır. Yeşil yaka arkadan bele kadar inerdi. Feraceler, kırmızı çuhadan dikilirdi. İçi yeşil kumaşla astarlıydı. Kadınlar, feraceli yaşmaklı olarak sokağa çıkar, bir şey taşımaları gerektiğinde bunu bir bohçaya sararlardı.

Bursa El Sanatları

Bursa Osmanlı’nın ilk zamanlarında başkent olması ve ipek yolu üzerinde bulunması dolayısıyla Ekonomik ve Kültürel olarak tam anlamıyla bir merkez durumundadır. Bursa’nın bu konumu el sanatlarının da zenginleşmesini sağlamıştır. Geçmişte el tezgahlarında ipek kumaşlar, ipek halı , kilim , çuval ve heybe dokunmaktaydı. Günümüzde bu dokumalar fabrikalarda veya büyük atölyelerde yapılıyor. Bursa’da ipek böcekçiliğinin çok yaygın olması ipekçiliği de geliştirmiş, ipekli dokumaların merkezi olmuştur. Bursa’da dokumalardan başka urgancılık, saraçlık, bıçakcılık, demircilik,sedefçilik ,gümüş kakma sanatı, tenekecilik, köfüncülük, çarıkçılık,Dokumacılık, semercilik gibi el sanatları yapılmaktadır.

• Köfüncülük
• Saraçlık
• Bıçakçılık
• Semercilik
• İpekçilik
• Çarıkçılık
• İznik Çiniciliği
• Çorapçılık

Bursa Efsaneleri

Bursa Efsaneleri - Bursa Hikayeleri

Sözlü gelenekte yaşayan efsaneler daha çok tarihsel kişiliklere , Bursa da yaşamış ünlü kişiler ve yerlerle ilgili efsaneler anlatılmaktadır .Hemen her efsanenin birçok varyantına rastlamak mümkündür. En çok Bursa ve Bursa’nın Oluşumu ile ilgili anlatılan yaratılış Efsaneleri ,Bursanın Fethi İle İlgili Efsaneler, Cennet Bursa Efsanesi ,Kişi ve yer adına bağlı efsaneler I. Murat Efsanesi , Emir sultan Efsanesi , Somuncu Baba Efsanesi , Geyikli Baba Efsanesi Baba Sultan )Musa Baba , Okçu Baba,Ali Dede , Sarıkız Efsanesi , Karagöz ve Hacivat Efsanesi, Üç Kuzular Efsanesi , Yerlerle ilgili , Dere Kızık Bayındır Kızık Efsaneleri , Irgandı Köprüsü , Hamitler Köyü, İnkaya Çınarı , İznik Gölü , Kara Demirtaş Hamamı , Kara Mustafa Kaplıcası Efsanesi , Oylat Kaplıcalarının Oluşması ile ilgili Anlatılan Efsaneler , Şehre Küstü , Eskici Mehmed Dede Efsanesi , Hançer Ali Dede Efsanesi , Şengül Hamamı Efsanesi , Ulucami neden yirmi kubbeli ?, Ulu camiinin ortasına neden şadırvan yapılmış? v.b efsaneler anlatılmaktadır.

• Cennet Bursa Efsanesi
• I.Murat Efsanesi
• Emir Sultan Efsanesi
• Çekirge Sultan
• Karamustafa Kaplıcası Hikayesi
• Kavaklı Çınar Hikayesi

Bursa Yöresel Yemekleri

• Bursa’nın Çorbaları; Tarhana çorbası , sütlü oğmaç çorbası, yeşil mercimekli oğmaç çorbası, Düğün çorbası , Balık çorbası, ekşili baş çorbası.
• Bursa’nın Sebze Yemekleri; Etli Gavata , Kurutulmuş yeşil fasulye yemeği, kestaneli etli lahana dolması (Zeytinyağlısı da yapılıyor) , Mısır unu sarması, Kaşarlı pırasa , kereviz dolması , patlıcan silkmesi.
• Bursa’nın etli Yemekleri; İnegöl Köftesi,Yörük kebabı,Büryan,Yufkalı hindi, keşkek, av hayvanlarından yapılan yahni, ekşili köfte, İnegöl köfte, ciğer sarması, mumbar dolması, pide kebabı, şipit.
• Bursa’nın Tatlıları; Cennet köşkü , Dilber dudağı,Ramazan helvası, Cevizli Baklava,Kemalpaşa Peynir tatlısı, İncir dolması , Zerde , kaymaçina.
• Bursa’nın Hamur İşleri; mantı (nohutlu , sade ve kıymalı) cevizli lokum,Çerkes mantısı, kuru yufka böreği, mısır böreği, hamur bamyası, Asude, pırasa böreği, Dızmana.