Bursa Kültürel Detaylar

Bursa’ya Ait Bazı Deyimler

Günlük konuşma dilinde yaygın olarak kullanılan binlerce kalıplaşmış söz deyimler kullanılmaktadır.

• Açtırma Kutuyu Söyletme Kötüyü
• Adamdan Saymak
• Adet Yerini bulsun diye
• Ağır başlı güler yüzlü
• Ağzına kilit vurmak
• Ağzı söyler kulakları duymaz
• Ağzı sütten yanmış
• Aklına mukayyet olmak
• Akşam ola hayrola
• Allah demiş çalış kulum vereyim
• Arayan bulur inleyen ölür
• Arif olan anlasın
• Atını sağlam kazığa bağlamak
• Ayağının altına almak
• Aynasına yazı yazmak
• Az aşım ağrısız başım
• Babam mezara anam pazara

Bursa’ya Ait Bazı Atasözleri

• Abacı Keçeci sen neci
• Acemi katır kapı önünde yük indirir
• Aç elini kara sokar
• Açın yanında sarpın kucaklanmaz
• Ağaca çıkan keçinin dama çıkan oğlağı olur
• Ağaç dikenin sapı ekenin
• Ağanın gözü yiğidin özü
• Ağır kazan geç kaynar
• Ağız yediğini eğin giydiğini bilir
• Gezen kurt aç kalmaz
• Alçak yerin tepeciği dağ görünür
• Allah kardeşi kardeş yaratmış kesesini ayrı yapmış
• Allah uçmayan kuşa alçacık dal verir
• Anadan olur daya hamurdan olur maya
• Ar dünyası değil kar dünyası
• Adam adamdır olmasa pulu eşek eşektir olmasa çulu
• Adam sandık eşeği dört bıraktık döşeği
• Al basma mor basma her söze kulak asma
• Alçak yerde yatma el alır yüksek yerde yatma yel alır
• Almadığın hayvanı kuyruğundan tutma
• Aptal hayret eder akıllı sorar
• Arı söğüdü akıllı öğüdü sever
• Arı kızdıranı sokar

Bursa’ya Ait Bazı Bilmeceler

Bilmeceler ,genellikle ölçülü ve kafiyeli seslerden oluşan zeka geliştirici ,eğlenmek ve düşündürmem amacıyla en az iki kişi veya iki gurup arasında oynanan Halk Edebiyatı ürünleridir.

• Karşıda bir ay doğmuş
• Ayı görenler olmuş
• Anası kundakta iken
• Kızının kızı olmuş
• (GÜL)

*************************************

• Ha gitti kuşum
• Burnu gümüşüm
• Avı dağlarda
• Gözü yuvada
• (ARI)

*************************************

• Attım rafa
• Bir kuru kafa
• Yemesi tatlı
• Maymun suratlı
• (FINDIK)

*************************************

• Allah yapar yapısını
• Kul açar kapısını
• (KARPUZ)

*************************************

• Bir küçücük arpacık
• Başında var tablacık
• (ÇİVİ)

*************************************

• İçi taş dışı taş
• İçinde dön dolaş
• (MİNARE )

Bursa Bayramlar, Törenler, Seyirlik Oyunlar

Bursada geleneksel olarak her yıl düzenlenen spor ve kültürel amaçlı etkinlikler dışında köylerde belli dönemlerde oynanan (bayram , hıdrellez vb.)geleneksel köy seyirlik oyunları ve Hacivat ve Karagöz gösterileri yapılmaktadır.
-Tarihi Çalı Yağlı Pehlivan güreşleri Geleneksel olarak 43 yıldır Mayıs ayının 3. haftası düzenlenmektedir.
-Kayapa Belediyesi tarafından her yıl Rahvan at yarışları düzenlenmektedir.

• Hacivat ve Karagöz
• Deve Oyunu
• Kılıç Kalkan
• Uludağ Türkmen Oyunu
• Rumeli Oyunları

Bursa Türküleri

Bursa da oyun ile söylenen köy güvendeleri dışında çeşitli olaylar karşısında yakılan ve kişilerin yaşadıkları ile ilgili türküler söylenmektedir.

• Sarı Mustafa Türküsü
• Zeytinyağlı Yiyemem
• Meşeli Dağlar Meşeli
• Oturmuşlar Herekenin Ağaları
• Menekşesi Tutam Tutam

Bursa Giyim Kuşam Gelenekleri

Günümüzde Bursa’da çağdaş çizgiler egemendir. Bursa’nın merkezinden köylerine doğru gidildikçe yöresel kıyafetlere rastlanır. Bölgenin yöresel özellik gösteren giysilerine dağ bölgesi adı verilen ilçeler olan Keles , Orhaneli,Büyük Orhan , Harmancık,’ın köylerinde rastlanabilmektedir. İl de giyim – kuşam Türkiye’nin tüm yörelerinde olduğu gibi , gelir gruplarına, toplumsal çevre özelliklerine göre değişiklik göstermektedir. Giyim ve Kuşamın çeşitlenmesinde , biçimlenmesinde moda ve çalışma koşulları etkili olmaktadır. Eski Bursa’da özellikle kadın giysileri , kumaşları ve işlemeleriyle dikkat çekerdi. Bursa tezgahlarında dokunan ipekler, bürümcükler, kadifeler bu giysilere özellik katardı.

Erkek Giyimi

Renkli kumaşlardan yapılan giysiler , işlemelerle süslü . Pantolon yerine potur, şalvar, çakşır, üstüne cepken gömlek giyilirdi. Bele üst üste kuşak sarılır, kuşakların arasına cep yerini tutan silahlıklar takılırdı. Başa genellikle fes giyilirdi. Üstüne Ağabani sarık sarılan keçe külah da yaygın baş giysilerindendir. Ayağa çarık, mest, yumuşak meşinden yapılmış, yanları dikişli flar yemeni giyilmektedir.

Kadın Giyimi

Bursa’nın içinde iki tür kadın giyimi vardır. Bunlar üç etekli ve şalvar içlikli giyimdir.

Üçetekli Giyim

Bu tür giyim özelliğini üç etek ve altına giyilen şalvardan alır. Ton don denilen
şalvar bir tür pantolon biçimindedir. Ağı yukarıda uçkur bağı düşüktür. Bu tür özellikleri ile rahat etmeyi sağlar. Şu parçalardan oluşur.
Top Don
Pamuk- İpek karışımından dokunmuştur. Parçaların yanı nakışlıdır. Bunlara parçalık denir. Türlü şenliklerde işli parçalıklar üç eteğin yan yırtmaçlarından görülür.
Uçkur (Yağlık )
İnce İpek bürümcüktendir. Uçları mor ve sümbül başakları işlidir.
Gömlek (Uzun Köynek)
Beyaz İpek bürümcükten yapılmıştır. Dize kadar iner. Önü Pembe gül dallarıyla işlidir. Yaka ve kol ağızları, renkli ipek ipliği ile işlenmiştir.
Cepken
Açık yeşil Bursa kadifesindendir. İçi astarlıdır. Üstü sarı bükme simle süslenmiştir.
Şal Kuşak
İnce yünden dokunmuştur. Renkli çizgilidir. Arasına iğne ile çiçek desenleri işlenmiştir. Kare biçimindedir. Üçgen sarılarak bele sıkıca bağlanır.
Gümüş Kemer
Şal kuşağın üzerine takılır. Altın- Gümüş karışımıdır. Önde çiçek biçiminde bir tokası vardır.
Çorap
ince ak yünden beş şişle örülmüştür. Pembe gül deseniyle bezelidir.
Çedik
Sarı deriden yapılmıştır. Taban astarına karanfil motifleri sırma ile işlenmiştir.
Hotoz Başlık
Bursa ’lı kadınlar (50 yıl önce) hotoz başlık giyerlerdir. Geçmişte başa giyilen hotoz mevsim çiçeklerine göre hazırlanırdı. Gül zamanı gül oyalı, gül renkli hotozlar, leylak zamanı leylak oyalı, leylak rengi hotozlar giyilirdi.

Şalvar İçlikli Giyim

Bursa’nın bu tür geleneksel giyimi , şalvar ve içlik olmak üzere iki parçadan oluşur. Öbür parçalar tamamlayıcıdır. İçlik üzerine cepken ya da pamuklu uzun hırka giyilebilir. Şalvar ve içliğin kumaşları düz ya da kareli , çizgili çitari, alaca. Kadife. Atlas, yünlü, pamuklu olabilir. Şu parçalardan oluşmaktadır.
İçlik
Bele kadar iner. İç astarlıdır. İçliğin iki ön parçası üs üste gelir, göğsün sol yanında ve yaka da düğümlenir. Kollar manşetli ve düğümlüdür.
Şalvar
Dikdörtgen kesimlidir. Ağı düzgündür ve yere kadar iner. İki yanında ayak geçecek kadar açıklık vardır. Bu tip şalvarlar genellikle altı metre kadar kumaştan yapılır. Bolluk belde bir uçkurla toplanır.
Cepken
Şalvarla içliğin üstüne giyilir. Onlara eş kumaştan yapılır. Kapitonelidir. İçi yeşil astarlıdır. Yeşil, pembe, sarı, ipek kordonla yapılmış ipek desenli harç cepkenin çevresini süsler.
Ferace
Gerek üçetek gerekse şalvar içlikli giyimle sokağa çıkıldığında üste uzun bir ferace giyilir, başa ak yaşmak örtülüdür. Bursa feracelerinin özel kesimi vardır. Yeşil yaka arkadan bele kadar inerdi. Feraceler, kırmızı çuhadan dikilirdi. İçi yeşil kumaşla astarlıydı. Kadınlar, feraceli yaşmaklı olarak sokağa çıkar, bir şey taşımaları gerektiğinde bunu bir bohçaya sararlardı.

Bursa El Sanatları

Bursa Osmanlı’nın ilk zamanlarında başkent olması ve ipek yolu üzerinde bulunması dolayısıyla Ekonomik ve Kültürel olarak tam anlamıyla bir merkez durumundadır. Bursa’nın bu konumu el sanatlarının da zenginleşmesini sağlamıştır. Geçmişte el tezgahlarında ipek kumaşlar, ipek halı , kilim , çuval ve heybe dokunmaktaydı. Günümüzde bu dokumalar fabrikalarda veya büyük atölyelerde yapılıyor. Bursa’da ipek böcekçiliğinin çok yaygın olması ipekçiliği de geliştirmiş, ipekli dokumaların merkezi olmuştur. Bursa’da dokumalardan başka urgancılık, saraçlık, bıçakcılık, demircilik,sedefçilik ,gümüş kakma sanatı, tenekecilik, köfüncülük, çarıkçılık,Dokumacılık, semercilik gibi el sanatları yapılmaktadır.

• Köfüncülük
• Saraçlık
• Bıçakçılık
• Semercilik
• İpekçilik
• Çarıkçılık
• İznik Çiniciliği
• Çorapçılık